TrueNAS ( FreeNAS ) Nedir?

TrueNAS, iXsystems tarafından üretilen ve OpenZFS dosya sistemini kullanan FreeBSD ve Linux tabanlı bir dizi ücretsiz ve açık kaynaklı ağa bağlı depolama (NAS) işletim sistemlerinin markasıdır . BSD Lisansı koşulları altında lisanslanmıştır ve ticari x86-64 donanımı üzerinde çalışır.

Artan depolama alanları ve İnternet bağlantı hızları kullanıcıların hem İnternetten daha fazla içerik indirmesi, hem de varolan arşivlerini bilgisayarlarına aktarma gibi eğilimlere neden oluyor.

Günümüzde İnternet üzerinden satışa sunulan film, müzik benzeri içeriği ya da sözgelimi Linux dağıtımlarını indirmek, varolan DVD/müzik arşivlerini bilgisayara aktarmak ve sonra da bunlara sürekli ulaşabilmek isteyen kullanıcılar bu işler için sürekli açık kalacak bir bilgisayar tutmak isteyebiliyor.

İşte burada özel NAS çözümleri devreye giriyor.

Nedir bu NAS ? (Network AttachedStorage)

NAS(Network Attached Storage) adından da anlaşılacağı üzere ağa bağlanmış depolama cihazıdır. En temel tanımıyla, ağdaki diğer bilgisayarların ulaşabileceği genel bir dosya depolama alanı olarak düşünün. Bu aslında pekala Windows sisteminizde ayırıp paylaşıma açtığınız bir klasör de olabilir soyut haliyle. Ancak NAS dendiğinde esas akla gelen, genellikle bir ekranı bile bulunmadan, sadece güç kablosuyla gücünü alıp Ethernet kablosu ya da kablosuz bağlantıyla da ağda erişilebilir hale gelen bir aygıt. NAS olarak düşündüğünüz sistemin az güç tüketmesini istersiniz ki bağımsız olarak sürekli çalışıp, ağda birden fazla kullanıcıya hizmet verebilsin. Tabii stabilite de şart.

NAS sistemler ile ağınızdaki başka bir çok işlemi de kolaylıkla yapabilirsiniz. Yedekleme, senkronizasyon, Web sunucusu, dosya paylaşımı bunlardan sadece birkaçı.

TrueNAS nedir? NAS sistemlerle ne bağlantısı var?

TrueNAS ( FreeNAS ), NAS sistemi oluşturabilmek için yazılmış FreeBSD tabanlı, açık kaynaklı işletim sistemidir. Çok eski ve (güne oranla) düşük performanslı sistemlerle çalışabilmesi TrueNAS’ı öne çıkaran önemli özelliklerinden biridir. Kurulumu ve yönetiminin oldukça basit olması biz kullanıcılar için oldukça fayda sağlayıcı. Ayrıca geliştiricileri ara vermeden, kullanıcı isteklerini ve yeni teknolojileri gözeterek sistemi geliştirmeye devam etmekteler. x86 ve x64 sistemler için ayrı sürümleri bulunuyor.

Veri Koruma:

ZFS işletim sisteminin temel tasarım kriteri tümden veri bütünlüğü sağlanmasıdır. ZFS’in bir parçası olan ve yazılım temelli bir RAID uygulaması olan RAID-Z, RAID-5 gibi “single parity” koruma sağlar. Geleneksel RAID sistemleri, düşük bir olasılık da olsa, yazma hatalarına maruz kalabilir. RAID-Z’de bu olasılık ortadan kaldırılmıştır. Ayrıca, RAID-Z2 ve RAID-Z3 ile çift ve üçlü parite koruma da sağlanmıştır. Yazılımsal olarak aynalama (mirror) seçeneği de mevcuttur. Dosya sisteminde, sağlama toplamları (checksum) alınarak baştan sona veri bütünlüğü sağlanır.Eğer bütünsellik ile ilgili bir hata bulunursa, parite (denklik) blokları kullanılarak bozuk veri düzeltilir. Hata düzeltme işlevinin düzenli olarak yapılabilmesi için web arayüzünden “Scrub” (fırçalamak, ovalamak, temizlemek, tasviye etmek) adı verilen otomatik görevler tanımlanabilir.

Şifreleme (Encryption):

TrueNAS ( FreeNAS ), ZFS volümleri üzerinde şifreleme sağlayan bir açık kaynak projesi. Veri hacimleri (volume) oluşturulurken endüstri standardı AES-XTS şifreleme seçeneği mevcut. Eğer kullanılan işlemci AES-NI özelliğini destekliyorsa donanımsal hızlandırma da mümkün. Şifrelenmiş veriler ancak ilgili şifre anahtarına sahip TrueNAS ( FreeNAS ) sistemleri tarafından okunabilir. Böylece, bir disk emekliye ayrılacağı zaman içindeki veriyi silmek için ayrıca uğraşmanıza da gerek kalmıyor

Veri Paylaşımı:

TrueNAS ( FreeNAS ), SMB/CIFS (Windows), NFS (Unix), AFP (Apple), FTP, iSCSI (blok bazında) ve WebDAV gibi çeşitli iletişim ağı paylaşımlarını destekliyor. iSCSI ile VMware VAAI, Microsoft ODX, Microsoft Windows Server 2008 ve 2012 R2 Clustering de destekler.

Eklentiler (Plug-ins):

TrueNAS ( FreeNAS ) yazılımına sonradan eklenti (plug-in) olarak yeni özellikler ilave etmek mümkün. TrueNAS ( FreeNAS ), eklenti sistemi, ilave yazılımları, ana işletim sistemi unsurlarından izole eder. Ancak, bu eklentiler, dosya sisteminin kullanıcı tarafından belirlenmiş bölümlerine erişebilir. Eklentilerin tümünü burada listelemek yerine (detayı burada) konu olarak özetleyelim: veri yedekleme, torrent istemcisi, HTPC yöneticisi, DLNA/UPnP-AV sunucusu, bulut uygulaması, medya sunucu, …

Uzak Kopya Oluşturma (Replication):

ZFS sisteminin anlık fotoğraf (snapshot) özelliği yerel bir yedeklemeden fazlasını sunuyor – uzak yedekler alınmasını da sağlıyor. Anlık fotoğrafların, uzak bir ZFS dosya sisteminde kopyasının oluşturulması, uzakta tam bir yedek oluşturulması anlamına gelmektedir. Ayrıca, anlık fotoğraflar ilaveler halinde (incremental) uzak sisteme gönderilerek, yedek hacminin düşük tutulmasını sağlar. Yerel sistemde, disk arızası gibi ciddi bir sorun oluştuğunda, uzak sistemdeki yedek anlık fotoğraflar sayesinde tüm verinin kurtarılması mümkün olabilmektedir.

Snapshots (Anlık Fotoğraflar):

ZFS ile dosya sisteminin anlık fotoğraflarını herhangi bir zamanda çekmek ve saklamak mümkündür. Böylece, herhangi bir dosyanın, fotoğraf çekme anındaki durumuna sonradan geri dönmek mümkün. Web arayüzü üzerinden, anlık fotoğrafların çekilmesi periyodik bir görev olarak tanımlanabilir. Herhangi bir zamanda tüm dosya sistemi, en son fotoğrafın çekildiği duruma döndürülebilir. Doğal olarak “anlık fotoğraf çekimleri” diskler üzerinde yer kaplar. Web arayüzü yardımı ile bu kaplanan yer görülebilir, anlık fotoğrafın bir kopyası yedeklenebilir, silinebilir veya gerekiyorsa on “an”a geri dönülebilir.

Web Arayüzü:

TrueNAS ( FreeNAS ) sisteminin tüm özelliklerini grafiksel bir web arayüzünden yönetmek mümkün. Sistemi ilk açtığınızda, konsol ekranından bir IP adresi verilir. Bu adrese, aynı IP ağındaki bir başka bilgisayardaki bir web tarayıcıdan eriştiğinizde karşınıza TrueNAS ( FreeNAS ) web arayüzü çıkar. Bu arayüzden erişilebilen bir kurulum sihirbazı birçok ayarı basitleştirir. Volüm’lerin yaratılması, paylaşım alanları için erişim haklarının tanımlanması, yazılım güncellemeleri, sistem alarmları gibi bir çok işleve bu web arayüzü yardımı ile erişmek mümkün. Web arayüzüne ilaveten sisteme bağlı ekran portundan erişilebilen SSH (Secure Shell) komut ortamından çok sayıda ileri düzey görev gerçekleştirek mümkün. Web arayüzünden de bir “Shell” penceresi açılabiliyor.